Yurt dışından alınan emekli aylığının haczi ve haczedilebilir miktar – Yargıtay Kararları

2014/13254 E. , 2014/16075 K.
“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ : Yalvaç İcra Hukuk Mahkemesi

TARİHİ : 24/09/2013
NUMARASI : 2013/19-2013/61

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi . .. tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
İİK’nun 83. maddesi gereğince, kısmen haczi mümkün olan maaş ve ücretten borçlu ve ailesinin geçinmesi için icra müdürünce lüzumlu olarak takdir edilen miktar indirildikten sonra kalan kısmın haczi mümkündür. Ancak aynı maddenin 2.fıkrasında, haczedilecek miktarın maaş ve ücretin 1/4’ünden az olamayacağı belirtilmiştir. Başka bir anlatımla kanun, borçlunun maaş veya ücretinin 1/4’ünün herhalde haczedebileceğini hükme bağlamıştır. Buna göre ücretin tamamı borçlu ve ailesinin geçinmeleri için yeterli olmasa bile, icra memuru bunun 1/4’ünü mutlaka haczetmek zorundadır. İcra memuru haczedeceği miktarın azami sınırını belirlerken borçlunun ve ailesinin ihtiyacını göz önünde bulunduracaktır.

Somut olayda borçlu, yurt dışından aldığı emekli maaşının haczedilemeyeceğini ileri sürerek icra hukuk mahkemesinden haczin kaldırılmasını istemiş, mahkemece, yurt dışından alınan emekli maaşının haczedilemeyeceğine ilişkin yasalarda özel bir düzenlemenin bulunmadığı, bu nedenle talebin yerinde olmadığı, ancak borçlunun yurt dışından elde ettiği aylığından başka gelirinin olmaması nedeni ile talebin İİK’nun 83. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği belirtilerek, icra dairesince İİK’nun 83. maddesi gereğince haciz işleminin gerçekleştirilmesi gerektiğine karar verilmiştir. Mahkemenin, yurt dışından alınan emekli maaşlarının haczinin İİK’nun 83. maddesi kapsamında gerçekleştirilmesi gerektiği yönündeki gerekçesi yerinde ise de, haczedilecek miktarın icra müdürlüğünce belirlenmesi yönündeki gerekçesi doğru değildir. Çünkü şikayet, icra müdürlüğünce yapılan haciz işlemine yönelik olup, sorunun çözümü yine icra müdürlüğüne bırakılamaz.

O halde mahkemece, İİK’nun 83. maddesi kapsamında inceleme ve araştırma yapılarak, borçlunun kendisinin ve ailesinin geçinmesi için lüzumlu olan miktarın tespiti ile bu miktar üzerine konulan haczin kaldırılmasına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.

SONUÇ : Borçlunun temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 03.06.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
E. 2012/26084, K. 2013/1444
T. 22.1.2013

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : İİK’nun 83. maddesi uyarınca; borçlunun maaş ve ücretinden, borçlunun ve ailesinin geçinmeleri için gerekli olan miktar haczedilemez, borçluya bırakılır. Bu madde uyarınca; maaşlar, ödenekler, her çeşit ücretler, emekli aylıkları, sigortalar veya emekli sandıkları tarafından tahsis edilen iratların bir kısmı haczedilemez. Maddedeki maaş ve ücret kavramında sınırlayıcı bir açıklama bulunmadığından geniş yorumlanmalı, ne şekilde adlandırılırsa adlandırılsın, borçlunun bedeni veya fikri çalışmasının karşılığı olan her türlü ücret ödemesi bu kavram içinde değerlendirilmelidir. Kanun koyucu ücretin kaynağı veya ödeyen yönünden bir ayrım yapmamış, borçlunun geçimini sağladığı bir ücret olup olmadığı hususunu değerlendirmiştir. Ücretin, borçlunun ve ailesinin geçinmeleri için gerekli miktarı, icra müdürü tarafından borçlunun ve ailesinin sosyal, sağlık ve tahsil durumlarına göre takdir edilir.

Somut olayda; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan davacı borçluya yurtdışından bağlanan ve yurtdışı sigorta mercii tarafından ödenmekte olan emekli maaşının tamamının haczedildiği anlaşılmıştır. Borçlunun yurtdışı sigorta mercii tarafından ödenen aylığının haczedilemeyeceği yönünde İ.İ.K.’nun 82. maddesinin aradığı şekilde özel bir kanun hükmü bulunmadığından, yurtdışından alınan aylığın haczi mümkündür. Yargıtay HGK.nun önüne gelen benzer bir konuda verdiği 2009/12-166 E. ve 10.6.2009 tarihli kararından sonra yurtdışından bağlanan emekli maaşları İ.İ.K.nun 83.maddesi kapsamında değerlendirilmeye başlanılmıştır. Ne var ki, icra müdürü tarafından borçlunun yurtdışı sigorta mercii tarafından ödenen emekli maaşının tamamı üzerine haciz konulmuştur.
Mahkemece borçlunun şikayetinin İ.İ.K.nun 83.maddesi kapsamında değerlendirilip sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yurtdışı emekli maaşının haczinin mümkün olduğu gerekçesi ile şikayetin reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir.

SONUÇ : Borçlunun temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İ.İ.K. 366 ve H.U.M.K.’nun 428. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22.01.2013 gününde oybirliği ile karar verildi.