Askerlikten dönen işçinin hakları – Yargıtay Kararı

Yargıtay 9. HD.,
E. 2008/24783 K. 2010/12023
T. 03.05.2010

Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi K1 tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı Vekili davacının davalı işyerinde 24.05.2000 tarihinde işe başladığını, 16.02.2005 tarihinde askere gittiğini,askerlik dönüşü 31.05.2006 tarihinde İş Kanununun 31.maddesi kapsamında tekrar işe alınması için işverene başvurduğunu,ancak işe başlatılma-dığını iddia ederek, İş Kanununun 31.maddesi uyarınca 3 aylık ücret tutarı tazminatın faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi talebi ile dava açmıştır.

Davalı İşveren Vekili davayı kabul etmediklerini bildirerek,davacının askerlik dönüşü işe başlama yönünde bir talebi olmadığını” savunmuştur.

Mahkemece “….davacının iş akdinin askıya alınmasına fırsat bırakmadan askerlik öncesinde iş akdini feshedip,kıdem tazminatını aldığından bu durumda iş akdini davacının feshettiğinden davalının davacı işçiyi işe alma konusunda sorumluluğu bulunmamaktadır” gerekçesi ile talebin reddine karar vermiştir.

Kararı davacı Vekili temyiz etmiştir.

Dosyadaki bilgi ve belgelerden; Davacının 24.05.2000 tarihinde davalı işveren nezdinde belirsiz süreli hizmet akdi ile çalışmaya başladığı,iş akdinin davacı tarafından 15.02.2005 tarihinde “muvazzaf askerlik” nedeni ile feshedildiği,iş akdini fesheden davacının 18.02.2005 tarihinde askere sevk edildiği,24.05.2006 tarihinde terhis olan davacının 01.06.2006 tarihinde Şirket kayıtlarına giren 31.05.2006 tarihli dilekçe ile işverene başvurarak İş Kanununun 31/4.maddesi uyarınca işe başlatılmayı talep ettiği,ancak işverenin davacıyı işe başlatmadığı anlaşılmıştır.

Davanın yasal dayanağı 4857 sayılı İş Kanununun “ASKERLİK VE KANUNDAN DOĞAN ÇALIŞMA” başlıklı 31.maddesinin son fıkrasıdır.

31.maddenin son fıkrası “Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder “hükmünü içermektedir.

Mahkemenin gerekçesinde belirttiği “iş akdinin işverence feshedilmediği” gerekçesi askı haline ilişkin olup,bu halde davacı işçinin yasanın 31/son maddesindeki tazminattan yararlanması mümkün olmayıp, koşulları varsa işe iade davası açabilir.

Dairemizin istikrar kazanmış kararlarında da (ör.08.11.2004 gün ve 2004/9607 E. 2004/25022 K.sayılı) belirtildiği üzere muvazzaf askerlik hizmeti nedeni ile işten kendisi ayrılan işçinin,İş Kanununun 31/son maddesindeki koşulların varlığı halinde 3 aylık ücreti tutarında tazminata hak kazanacağı yasa gereğidir.

Muvazzaf askerlik sonrası terhisten itibaren 2 aylık hak düşürücü süre içerisinde işe başlama talebinde bulunan ve bu talebi işveren tarafından gerekçesiz biçimde reddedilen davacının “3 aylık ücreti tutarında tazminat” talebinin “iş akdinin işverence feshedilmediği” gerekçesi ile reddi hatalıdır.

Mahkemece yapılması gereken iş, işveren tarafından davacının yerine alındığı bildirilen işçinin davacının işini yapıp yapmadığının tespiti ile davacının talepte bulunduğu tarihte davacının yaptığı iş yada benzeri işlerde boş kadro olup,olmadığını saptamak,talepte bulu-nulduğu tarihte davacının yaptığı iş yada benzer işlerde boş kadro yoksa talepte bulunduğu tarihten sonra işyerine davacının yaptığı iş yada benzeri işlere yeni işçi alınıp,alınmadığı araştırılarak sonuca gitmektir.

Mahkemece yukarıda belirtilen şekilde gerekli ve yeterli araştırma yapılmadan maddenin amacına aykırı gerekçe ile talebin reddi hatalı olup,bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine,03.05.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.